Zülmün aqibəti
04 Mart 2010 - 10:45Hacı Mübarizlə dostu Teymur söhbət edə-edə küçə boyu addımlayırdılar. Küçənin başına çatdıqda tindəki çayxana diqqətlərini cəlb etdi.
- Bu çayxananı əvvəllər görməmişdim. Təzə açılıb deyəsən. – Teymur dilləndi.
- Gedək həm çay içək, həm də söhbətimizi axıra çatdıraq, - deyə Hacı Mübariz təklif etdi.
Onlar içəri keçib boş bir mizin arxasında əyləşdilər. Bir az keçmişdi ki, balaca bir uşaq onlara yaxınlaşdı. Çox məzlum bir görkəmi vardı. Hacı Mübarizlə Teymur bir müddət uşağa baxdılar.
- Sənin adın nədir? – Hacı Mübariz mehribanlıqla soruşdu.
- Adım Yusifdir – uşaq ədəblə cavab verdi.
- Neçə yaşın var, Yusif?
- On iki
-Dərs oxumursanmı?
Uşaq başını aşağı saldı.
- Niyə cavab vermirsən? – Hacı Mübariz yenidən soruşdu.
- Yox, oxumuram – uşaq başını qaldırmadan cavab verdi.
- Bəs niyə oxumursan? – Bu dəfə Teymur soruşdu.
Uşaq başını qaldırıb Teymura baxdı və yenidən aşağı salıb,dedi:
- Yetiməm.
Bu gözlənilməz cavabdan onlar tutuldular. Bilmədilər ki, nə desinlər. Elə bu vaxt uzaqdan kobud bir səs eşidildi:
- A gədə, Yusif harada itib-batmısan?
Yusif əl-ayağını itirdi. Tez səs gələn tərəfə qaçdı. Yekəqarın bir kişiyə yaxınlaşıb dayandı. Kişi əl-qolunu ölçə-ölçə uşağın üstünə qışqırmağa başladı.
- Buranın müdiridir, deyəsən. – Teymur dilləndi.
Hacı Mübariz dinmədi. Onun uşağa yazığı gəlirdi. «Axı bu uşağın təqsiri nədir ki, onunla belə rəftar edirlər? İndi onun məktəbə gedən vaxtıdır, nazının çəkilən vaxtıdır. Amma onun üstünə qışqırırlar, əziyyət edirlər. Ah, İlahi!» Hacı Mübariz dərindən ah çəkdi.
- Nə yaman ah çəkdin, elə bil gəmilərin batıb.Teymur Hacı Mübarizdən soruşdu.
- Axı necə ah çəkməyim, məgər özün görmürsənmi? Bu uşaqların indi dərsə gedən vaxtıdır, amma onları gör necə istismar edirlər... Yazıq, yetim uşaq!
- Nə isə, gəl söhbətimizə davam edək. Belə şeylər çoxdur. – Teymur söhbəti dəyişmək istədi.
Bu zaman uÅŸaq É™lindÉ™ sini tutmuÅŸ halda onlara yaxınlaÅŸdı. DinmÉ™z-söylÉ™mÉ™z çayları mizin üstünÉ™ qoydu vÉ™ artıq stÉ™kanları yığışdırdı. ElÉ™ bir az getmiÅŸdi ki, ayağı daÅŸa iliÅŸdi vÉ™ yerÉ™ yıxıldı. ÆlindÉ™ki sini zÉ™rblÉ™ yerÉ™ dÉ™ydi vÉ™ bütün stÉ™kanlar sındı. Dizinin bÉ™rk aÄŸrımasına baxmayaraq sınmış stÉ™kanları yığmaÄŸa baÅŸladı. ElÉ™ bu zaman yekÉ™qarın kiÅŸi YusifÉ™ yaxınlaÅŸdı. Yusif mÉ™zlum-mÉ™zlum aÅŸağıdan yuxarı baxdı. Qorxusundan rÉ™ngi qaçmışdı. Dili tutula-tutula dedi:
- Qurban olum. Murtuz əmi, məni bağışla, əlimdən düşdü. Murtuz əmi, vallah bilmədim...
Elə bu vaxt yekəqarın kişi əlini qaldırıb uşağa möhkəm bir sillə vurdu:
- Ay it küçüyü, malımı niyə dağıdırsan, havaya sovurursan?
Uşağın başı yaxındakı mizə dəydi. Ağrıdan dişini-dişinə sıxdı, amma ağlamadı. Kişinin ayağından yapışdı:
- Murtuz əmi, Murtuz əmi, vallah bilmədim...
Kişi ayağı ilə onu itələdi:
- Vallah qənimin olsun, küçük!
Bu vaxt Teymur irəli keçdi. Kişinin əlindən yapışdı və dedi:
- A kişi, bir insafın olsun axı, bu yazıq uşağın nə təqsiri var, ayağı büdrədi, yıxıldı. Stəkanların pulunu bizdən hesab edərsən.
Kişi Teymura baxıb dedi:
- Ayə sən bilmirsən ey, bu küçük məndə istəkan-filan qoymadı, hey sındırır-dağıdır...
Birdən kişi dayandı. Gözü nifrətlə ona zillənmiş Hacı Mübarizə sataşdı.
- Paho, Mübariz müəllim, xoş gördük, siz hara, bura hara?- deyib Hacı Mübarizi qucaqladı. Hacı Mübariz üzünü yana çevirdi. Bir təhər onun əlindən xilas olub dedi:
- Mən səni tanımadım.
- Necə tanımadınız? Mənəm də, Murtuz, bizim uşağa dərs deyirsiniz institutda...
Hacı Mübariz yalnız bu zaman onu tanıdı. Amma bu tanışlıqdan xəcalət çəkdi. Quru-quru onun salamının cavabını verib yerində əyləşdi. Kişi də stulu çəkib onun yanında oturdu. Yaltaqcasına başını əyib Hacı Mübarizlə söhbət etmək istədi. Bir az ordan-burdan danışdı. Hacı Mübariz sakitcə çayını içir və heç bir söz demirdi. Kişisə hey dil-boğaza qoymadan danışır, danışırdı. Birdən Hacı Mübariz başını qaldırıb kişiyə baxdı:
- Sənə olmuş bir əhvalat danışmaq istəyirəm.
- Mən sizin kiçiyinizəm, Mübariz müəllim, qulluğunuzdayam.
- Sonra üzünü çevirib Yusifin üstünə qışqırdı.
- A gədə, bir-iki istəkan çay ver bura.
- Onunla işin olmasın, sən mənə qulaq as!Hacı Mübariz sakitcə dedi.Kişi ilə Teymur maraqla Hacı Mübarizə baxır, onun nə söyləyəcəyini gözləyirdilər. Hacı Mübariz gözünü uzaqlara dikərək danışmağa başladı:
- Uşaq vaxtı kənddə yaşayırdıq. Bir qonşumuz vardı. Beş-altı il idi ki, evlənməsinə və bir uşağı da olmasına baxmayaraq, amma uşaqlıq adətlərindən, şit hərəkətlərindən əl çəkməmişdi.
Günlərin bir günü bir cüt hacıleylək – bir dişi, bir erkək- onların evlərinin yaxınlığındakı uca bir dirəyin başında yuva qurur. Bir müddət keçdikdən sonra dişi hacıleylək bir neçə yumurta qoyur. Kişi də «eləmə tənbəllik», yumurtalardan birini götürüb yerinə toyuq yumurtası qoyur.
Vaxt ötür, yumurtalar yetişir, hacıleylək balaları yavaş-yavaş yumurtadan çıxmağa başlayırlar və... növbə toyuq yumurtasına çatır...
Erkək hacıleylək yuvasına qayıtdıqda bir-bir balalarına baxır, toyuq yumurtasından çıxan cücəni gördükdə bərkdən səs çıxarmağa başlayır və uçub oradan uzaqlaşır.
Bu mənzərəni hamımız maraqla müşahidə edirdik. Bir azdan gördük ki, bir dəstə hacıleylək uça-uça gəlib yuva olan dirəyin yaxınlığındakı ağacın budaqlarına qondular. Bərkdən səs-kuy salmağa başladılar. Elə bil ki, nə barədəsə bir-birlərilə «məşvərət» edirdilər. Birdən hamısı susdu və birlikdə uçub dişi hacıleyləyin yanına gəldilər. Dimdikləri ilə onun baş-gözünə vurmağa başladılar. O qədər vurdular ki, axırı dişi hacıleylək tab gətirməyib dirəkdən yerə yıxıldı...
Biz əvvəlcə heç bir şey başa düşmürdük, hacıleyləklərin bu hərəkətlərinin səbəbini anlaya bilmirdik. Amma sonralar «yumurta» məsələsini bildikdən sonra hər şey bizə aydın oldu. Sən demə, erkək hacıleylək toyuq yumurtasından çıxan cücəni gördükdə elə bilib ki, dişisi ona xəyanət edib, buna görə də gedib bu məsələni o birilərə çatdırır ki, gəlib dişinin hökmünü versinlər. (Sən hacıleyləyin qeyrətinə bir bax!) «Məhkəmə» də dişi hacıleyləyə ölüm hökmü çıxarır...
Dişi hacıleylək tamam qan içində idi. Amma ondan əl çəkmirdilər. İrəli şığıyıb yenidən baş-gözünə vurmağa başladılar, gözlərini çıxartdılar. Daha onda heç bir taqət qalmadığını gördükdə isə əl çəkdilər.
Dişi hacıleylək axırıncı dəfə bir hərəkət etdi, başını göyə qaldırdı... və əbədi olaraq yerə qoydu...
Bu hadisədən bir neçə gün keçdi. Bir gün qonşumuzun evindən vay-şivən səsi qalxdı. Məlum oldu ki, qonşunun uşağı ağacdan yerə yıxılıb və o saat da canı çıxıb.
Uşağın anasını heç cür sakitləşdirmək mümkün deyildi. Az qalırdı ki, üstünə neft töküb yandırsın. Uşağın heç yeddisi çıxmamış arvad infarkt keçirib ölür.
Kişi tamam başını itirir. Dərddən içkiyə qurşanır. Bütün var-yoxunu içkiyə verib qurtarır. Hətta evini də satır, sonra veyil-veyil dolanır. Axırda da dəli olur, aparırlar dəlixanaya...
Kişi həmişə deyərdi ki, məni o dişi hacıleyləyin ahı tutdu...
Hacı Mübariz sakit oldu. Murtuza baxaraq birdən soruşdu:
- İndi mənim sənə bir sualım var: O Allah ki, hətta bir hacıleyləyə zülm olunmasını istəmir, bu cür onun intiqamını alır,bəs əgər bir nəfər bu yetim uşağa zülm etsə, onunla necə rəftar edər?!
Kişi dinmirdi. Başını aşağı salmış halda dinləyirdi. Birdən başını və əllərini göyə qaldıraraq yalvarmağa başladı.
- Ay Allah, bilməmişəm, qələt eləmişəm, itinəm, ay Allah, bağışla, ay Allah bağışla, ay Allah, bağışla! – hönkür- hönkür ağlamağa başladı.
Hacı Mübariz ayağa qalxdı. Teymur elə bil ki, yerindəcə qurumuşdu. Yavaşca əlini onun çiyninə qoydu, başı ilə qapıya işarə etdi və qapıya sarı addımladı. Teymur da özünü bir təhər ələ alıb onun ardıyca getməyə başladı.
Kişi isə hələ də ağlayırdı.
İmam Baqir (ə) buyurmuşdur: «Zülm edən şəxsi Allah-taala həmin zülmə düçar edər – istər zülm can barəsində olsun, istərsə də mal». (Cameüs-səadat, 2-ci cild, 293-cü səhifə).
İftixar Abbasxanlı