Gözəl əxlaq barədə nurani və dəyərli kəlamlar
03 Sentyabr 2024 - 12:41Sevimli peyğəmbərimiz həzrət Muhəmməd (s) buyurur: «İslam gözəl əxlaqdır».(Kənzul-ummal, hədis 5225).
Yenə o həzrət (s) buyurur: «Gözəl əxlaq dinin yarısıdır». (əl-Xisal, səh.30, hədis 106).
İmam Əli (ə) buyurur: «Gözəl əxlaq möminin kitabının sərlövhəsidir». (Biharul-ənvar, c.71, səh.392, hədis 59).
Yenə imam Əli (ə) buyurur: «Gözəl xasiyyət bütün yaxşılıqların mənşəyidir». (Ğurərul-hikəm, hədis 4857).
Hədislərin birində imam Cəfər Sadiq (ə) belə buyurur: «Gözəl əxlaqdan ləzzətli həyat yoxdur». (İləluş-şərayi, səh.560, hədis 1).
GÖZƏL ƏXLAQIN SƏMƏRƏLƏRİ
Həzrət Muhəmməd (s) buyurur: «Bəndə, hərçənd ibadətdə zəif olsa da, özünün gözəl əxlaqı ilə axirətdə böyük dərəcələrə və ali məqamlara çatar». (Məhcətul-beyza, c.5, səh.93).
Yenə o həzrət (s) buyurur: «Həqiqətən, xoşxasiyyət insan gündüzlər oruc tutan və gecələr ibadət edən kəsin savabına sahibdir». (əl-Kafi, c.2, səh.100, hədis 5).
Başqa bir hədisdə yenə o həzrət (s) buyurur: buyurur: «Sizlərdən mənə ən sevimli və Qiyamət günü ən yaxın olan şəxs ən xoşxasiyyətliniz və ən çox təvazökar olanınızdır». (Biharul-ənvar, c.71, səh.385, hədis 26).
GÖZƏL ƏXLAQIN MƏNASI
Əmirəlmöminin Əli (ə) buyurur: «Gözəl əxlaq üç şeydədir: haram işlərdən uzaqlaşmaqda, halal dalınca getməkdə, ailənin asayişini və rifahını təmin etməkdə». (Biharul-ənvar, c.71, səh.394, hədis 63).
Yenə o həzrət (ə) buyurur: «Salam vermək gözəl əxlaqdan irəli gəlir». (Ğurərul-hikəm, hədis 3404).
İmam Cəfər Sadiq (ə) gözəl əxlaqın mənası barədə verilən sualın cavabında buyurdu: «Gözəl əxlaqlı insan yumşaq xasiyyətli, mehriban, danışığında saf və ədəbli olan, qardası ilə mehriban rəftar edən kəsdir». (Məanil-əxbar, səh.253, hədis 1).
ALİ ƏXLAQİ SİFƏTLƏR
Peyğəmbərimiz həzrət Muhəmməd (s) buyurur: «Allah-tala gözəl xasiyyətləri sevər və alçaq xasiyyətlərdən xoşlanmaz». (Kənzul-ummal, hədis 5225).
Əli (ə) əxlaqi sifətlər barədə belə buyurur: «Sizə, əxlaqi kəramətləri kəsb etməyi tövsiyə edirəm. Çünki onlar yüksəliş və başıucalığın mənşəyidir. Pis xasiyyətlərdən uzaqlaşın, Çünki onlar şərəfli insanları alçaq edər, əzəmət və alicənablığı aradan götürər». (Biharul-ənvar, c.78, səh.53, hədis 79).
Yenə o həzrət (ə) buyurur: «Əxlaqi kəramətləri əldə etmək yolunda ciddi və sabitqədəm olun». (Ğurərul-hikəm, hədis 4712).
ƏXLAQİ KƏRAMƏTLƏRİN İZAHI
Həzrət Muhəmməd (ə) buyurur: «Həqiqətən, mən əxlaqi kəramətləri kamilliyə çatdırmaq üçün göndərilmişəm». (Kənzul-ummal, hədis 2517).
İmam Cəfər Sadiq (ə) buyurur «Allah-tala öz peyğəmbərinə (s) əxlaqi kəramətləri ilə imtiyaz verdi. Beləliklə, siz də özünüzü imtahan edin. Əgər bu xoş xasiyyətlərdən sizdə varsa, Allaha şükr edin və bu kəramətlərin artmasını diləyin». Sonra onlardan onunu saydı: əminlik, qənaət, səbr, şükr, dözümlülük, xoş xasiyyət, səxavət, qeyrət, şücaət, mərdlik».(Əmali, şeyx Səduq, səh.118, hədis 8).
Yenə imam Cəfər Sadiq (ə) əxlaqi kəramətlər barədə buyurur: «Sənə zülm edən kəsə güzəştə getmək. Səninlə əlaqəni kəsən şəxslə əlaqəni bərpa etmək. Səndən bir şeyi əsirgəyənə bəxşiş etmək. Haqqı danışmaq, hərçənd sənə zidd olsa da». (Məanil-əxbar, səh.191, hədis 1).
ƏN GÖZƏL ƏXLAQİ KƏRAMƏTLƏR
İmam Əli (ə) buyurur: «Ən gözəl əxlaqi kəramət isardır». (Ğurərul-hikəm, hədis 4953).
Yenə Əli (ə) buyurur: «Ən yaxşı əxlaqi kəramət güclünün (intiqam almaqdan) güzəştə getməsi və özünün ehtiyacı olan şəxsin bəxşiş verməsidir». (Ğurərul-hikəm, hədis 3165).
Başqa bir hədisdə imam Əli (ə) buyurur: «Ən üstün kəramət və səxavət, neməti (bir kəsə) tamamlamaqdır».(Ğurərul-hikəm, hədis 2983).
GÖZƏL ƏXLAQIN NƏTİCƏLƏRİ
Sevimli peyğəmbərimiz həzrət Muhəmməd (s) buyurur: «Gözəl əxlaq dostluq ipini möhkəmlədər». (Biharul-ənvar, c.77, səh.148, hədis 71).
İmam Əli (ə) buyurur: «Əxlaqını gözəl et ki, Allah sənin hesabını asan etsin». (Əmali, Şeyx Səduq, səh.174, hədis 9).
İmam Cəfər Sadiq (ə) buyurur «Gözəl əxlaq ruzini artırar». (Biharul-ənvar, c.71, səh.396, hədis 77).
Yenə imam Cəfər Sadiq (ə) buyurur «Yaxşılıq etmək və gözəl əxlaq evləri abad, ömürləri uzun edər». (Biharul-ənvar, səh.395, hədis 73).
Başqa bir hədisdə imam Cəfər Sadiq (ə) belə buyurur: «Günəş buzu əridən kimi, gözəl əxlaq da günahları əridər». (əl-Kafi, c.2, səh.100, hədis 9-7).
PİS ƏXLAQ
Peyğəmbər (s) buyurur: «Pis əxlaq, bağışlanmayan günahdır». (Məhcətul-Beyza, c.5, səh.93).
Yenə peyğəmbər (s) buyurur: «Həqiqətən, bəndə özünün pis əxlaqına görə Cəhənnəmin ən aşağı dərəcəsinə enər». (Məhcətul-Beyza, səh.93).
«Peyğəmbərə (s) ərz etdilər: «Filan qadın gündüzləri oruc tutur, gecələr ibadət edir, amma bədrəftardır. Qonşularına (acı) dili ilə əziyyət verir». Həzrət buyurdu:«Onda bir xeyir yoxdur, o, Cəhənnəmlikdir». (Biharul-ənvar, c.71, səh.394, hədis 63).
Əli (ə) buyurur: «Pis əxlaq ruzinin azalmasına və ruhun işgəncəyə məruz qalmasına səbəbdir». (Ğurərul-hikəm, hədis 5639).
İmam Cəfər Sadiq əleyhissalam buyurur «Sirkə balı xarab etdiyi kimi, pis əxlaq da əməli xarab edər».(əl-Kafi, c.2, səh.321, hədis 1).
PİS ƏXLAQIN AQİBƏTİ
İmam Əli (ə) buyurur: «Pis əxlaq sahibinin ailəsi onun əlindən sıxıntıya düşüb bezar olar». (Ğurərul-hikəm, hədis 8595).
Yenə Əli (ə) buyurur: «Hövsələsiz (və tündxasiyyət) olanın rahatlığı az olar». (Ğurərul-hikəm, hədis 9192).
Başqa bir hədisdə yenə imam Əli (ə) buyurur: «Əxlaqı pis olanın ruzisi az olar». (Ğurərul-hikəm, hədis 8023).
İmam Cəfər Sadiq (ə) buyurur «Ət, ət gətirər. Kim qırx gün ət yeməsə, əxlaqı pis olar». (əl-Kafi, c.6, səh.309, hədis 1).
ƏN ÜSTÜN ƏXLAQ
İmam Əli (ə) buyurur: «Ən çox ehtirama layiq olan xasiyyət səxavət, faydası daha əhatəli olan xasiyyət isə ədalətdir». (Ğurərul-hikəm, hədis 3219)
Yenə o həzrət (ə) buyurur: «Ən şərafətli xasiyyətlər təvazökarlıq, dözümlülük və mehribanlıqdır».
İmam Muhəmməd Baqir (ə) buyurur: «ən üstün əxlaqi kəramət hansıdır?» sualının cavabında buyurub: «Səbr və səxavət». (Biharul-ənvar, c.36, səh.358, hədis 228).
ƏXLAQİ KEYFİYYƏTLƏRİN ƏLAQƏLİLİYİ
İmam Əli (ə) buyurur: «Əgər kimsədə bir gözəl xasiyyət olarsa, ondan digər gözəl xasiyyətlərin də üzə çıxmasını gözləyin». (Nəhcül-bəlağə, hikmət 445).
İmam Cəfər Sadiq (ə) buyurur «Gözəl əxlaqi xüsusiyyətlər bir-birinə bağlıdır». (Əmali, Tusi, səh.301, hədis 597).
sibtayn.com
