Valideynin üzünə ağ olmaq şirkdən sonrakı ən böyük günah

12 Mart 2024 - 12:06

Valideynlərə qarşı xeyirxahlığın Allahın Kəlamındakı yerini və əhəmiyyətini izah etmək üçün “bil validəyni ihsanə” ifadəsi ilə ata-anaya yaxşılıq etmək əmr edilən ayələrə nəzər saldıq. İndi isə daha iki ayəni müzakirə edirik;

Qurani-Kərim "Ənam" surəsində Allahın dininin haramlarının qanunvericiliyində şirki haram etdikdən sonra ata-anaya xeyirxahlıqdan bəhs edir və buyurur: “De: Gəlin Rəbbinizin sizə haram etdiyini oxuyum (və o budur ki): heç bir şeyi Ona şərik qoşmayın, valideynlərə yaxşılıq edin, övladlarınızı yoxsulluq qorxusundan öldürməyin. Sizə və onlara ruzini Biz veririk. Və pis işlərə – istər aşkar olsun, ya gizlin (əməli və etiqadi günahlara, yaxud camaatın gördüyü və görmədiyi günahlara) – yaxınlaşmayın. Həmçinin Allahın möhtərəm saydığı və öldürülməsini haram buyurduğu canı - (qisas, şəriətin müəyyənləşdirdiyi cəza hədlərinin icrası və ya müdafiə məqsədli) haqq (öldürmələr) istisna olmaqla – öldürməyin. Bəlkə düşünəsiniz deyə Allahın sizə tapşırdıqları bunlardır” (Ənam, 151).

Bu ayədə və ondan sonrakı iki ayədə bütün səmavi dinlər üçün ortaq olan bir neçə mühüm prinsipdən bəhs edilir. Tövratda da oxşar əmrlər qeyd olunur. Bu ayədə ata-anaya yaxşılıq etməyi tərk etdikdən sonra övladların və məsum canların öldürülməsi, çirkin işlər görülməsi qeyd edilir. Maraqlıdır ki, bütün qadağalar "nəhy edən lam hərfi" ilə, ata-anaya yaxşılıq isə "əmr" şəklində qeyd olunur. Bu onu göstərir ki, valideynlərə yaxşılığı tərk etmək haramdır.

Dördüncü ayədə Allaha bəndəlik etmək və ata-anaya yaxşılıq etmək kimi qəti əmrdən sonra qoca ata-ana ilə necə ünsiyyətdə olmağı belə təsvir edir: “Və Rəbbin Ondan başqasına ibadət etməməyinizi və ata-anaya (öz valideyinlərinizə) yaxşılıq etməyinizi qəti hökm etdi. Əgər onlardan biri və ya hər ikisi sənin yanında qocalıq çağlarına yetişsələr (onların zəhmət yaxud sərt davranışları müqabilində narahatlığını büruzə vermə, hətta) onlara «uf» demə, üstlərinə qışqırma, kobud söz demə və onlara xoş söz de” (İsra, 23). Bu ayələrin cəmindən belə məlum olur ki, ata-anaya yaxşılıq etmək məsələsi tövhid məsələsindən sonra ən mühüm vacibatdır, necə ki, uquq (nifrin etmək) məsələsi Allaha şərik qoşmaqdan sonra ən böyük günahlardan biridir.

Bu gün təhsilimizdə problem ondan ibarətdir ki, uşaq hüququndan çox danışılır (baxmayaraq ki, bu, öz yerində lazımdır), amma valideynlərin hüquqları haqqında uşaqlara çox şey öyrədilmir. Quranda valideynlərin uca məqamı və onlara qarşı mehriban olmağın misilsiz vurğulanmasını nəzərə alaraq, övladlara Quran ayələrinə uyğun olaraq valideynlərin haqqına hörmətlə yanaşmağın yolları öyrədilməlidir.

 

iqna.ir