Ramazan

24 Fevral 2010 - 11:07

Ramazan ayı böyük hikmətlərlə, özünü təkmilləşdirmə ilə müşayiət olunan müqəddəs aydır. Ona görə də bu ay 11 ayın “sultanı” adlanır. Bu ay oruc tutan, onun sirlərinə vaqif olmaq istəyən insan özünü dərketmə, kamilləşmə yolunu tutur. Oruc insana səbrli olmağı, özündə dözüm, cəsarət, rəhmdillik tərbiyə etməyi öyrədir. Oruc eyni zamanda Allahın düşmənlərinə qalib gəlmək yoludur.

Bəzi imanı zəiflər bədənlərinin zəifləyəcəyini əsas götürüb orucdan uzaqlaşır. Həkimlər müəy-yənləşdirmişlər ki, oruc bədəni sağlamlaşdırır, daxili sekresiya vəzilərinin fəaliyyətini, görmə qabiliyyətini gücləndirir, qan təzyiqinin tənzimlənməsinə, köklüyün, ürək və damar xəstəliklərinin müalicəsinə, əsəb sisteminin sakitləşdirilməsinə kömək edir. Hətta, oruc müasir təbabətdə geniş tətbiq edilən ciddi pəhriz - aclıqla müalicə üsulu ilə də müqayisə edilir. Peyğəmbərin (s) “Oruc tutun - sağlam olun!”, “İnsanın mədəsi xəstəliklərin məkanıdır, pəhriz saxlamaq isə onun dərmanıdır” kimi hədisləri məşhurdur. Oruc təkcə bədənin yox, ruhun da sağlamlığıdır. Bu ay öz sirli hikmətləri ilə Allah tərəfindən xüsusi seçilib. Axı, bütün səmavi kitablar ramazan ayında endirilib. İbrahim peyğəmbərin (s.ə.s)   «Sühuf»u(səhifələr) ramazanın ilk gecəsi, “Tövrat” altı gün sonra, “İncil” on üçüncü günün gecəsi, “Zəbur” on iki gündən keçmiş nazil olub. Sonuncu ilahi kitab “Qurani-Kərim” isə ramazan ayınıın bir cümə günü enib. Allah-təala dünyanı ramazan ayında yaratmış, qiyaməti də ramazan ayının bir cümə günü qoparacaq.

Oruc, insanın niyyət edərək özü  nü yeməkdən, içməkdən və bir sıra digər əməllərdən saxlamasıdır. Ramazan ayı orucunu Allaha ruhi yaxınlıq niyyəti ilə tuturlar. Niyyət gecə edilir. Bütün ay üçün bir dəfə niyyət etmək kifayətdir. Ay başlamazdan bir və ya iki gün qabaq da niyyət etmək olar. Orucun vaxtı gündüzdür ( sübh açılandan gün batana qədər). “Sübh çağı, siz  ağ sap qara sapdan seçilincəyə qədər yeyin, için, sonra gecəyə qədər orucu bitirin (“Bəqərə” surəsi, 187-ci ayə). Ancaq gecələr ifrata varmaq, həddi aşmaq təqdir edilmir”.

Təbiblərin çoxsaylı tədqiqatlarından sonra məlum olub ki, oruc tutmağın orqanizmə xeyrindən başqa heç bir ziyanı yoxdur. Bədən şlaklardan təmizlənir, iradə möhkəmlənir, yoxsulun, acın nələr çəkdiyindən toxun xəbəri olur, rəhmdillik və ruh yüksəkliyi yaranır. Oruc vaxtı qida qəbul olunmasa da, orqanizmin fiziki və ruhi gücü tükənmir. Birinci üç gün müddətində ruhun möhkəmlənmə prosesi getdiyi üçün müəyyən əziyyət məqamları adamı ruhdan salmamalıdır.

Səfərdə olanların, xəstələrin, taqətsiz qocaların, hamilə qadınların, əmzikli körpəsi olan və südü az anaların, əsirlikdə əziyyət çəkənlərin, müharibə meydanlarında duranların oruc tutmaması üzrlüdür. Oruc tutmaqdan üzrlü olanlar, sonra, münasib bir vaxtda onun əvəzinə oruc tutmalı, ya da “kəffarə” olaraq yoxsul yedirtməlidir. Orucu qəsdən pozanlar onun qəzasını tutmaqla yanaşı tövbə etməli və kəffarəsini verməlidir. Ramazan ayında oruc tutana iftar süfrəsi açmaq böyük savabdır.

Allah orucu öz dostları üçün onları pisliklərdən qoruyan hasar kimi yaradıb. İnsanların qəlbinə girmək üçün şeytan fürsət məqamını şəhvət və nəfsi istəklər zamanı tapır. Bu istəklərə qalib gəlməklə, onları tənzim etməklə insan öz nəfsini yox edib, ruhunu böyüdür. Peyğəmbərin bir hədisində deyilir ki, hər şeyin qapısı var, ibadətin də qapısı orucdur. Ramazan ayı girən zamanı cənnətin qapıları açılar, cəhənnəmin qapıları isə bağlanar, şeytanlar zəncirlənər, jarçı car çəkər ki, “Ey xeyir axtaran, yaxın gəl, Ey şər axtaran, kənar dur!”.

Peyğəmbərimiz ramazan orucunu tutan gəncləri mələklərə bənzədərək demişdir: “Allah oruc tutan gənci mələklərinə tərif edib deyər: “Ey şəhvətini mənim üçün tərk edən, öz gəncliyini mənim üçün əsirgəməyən gənc! Sən mənim yanımda bəzi mələklərim kimisən!”.

Oruc, yeməkdən, içməkdən çəkinməkdir və özlüyündə sirdir, çünki gizli ibadətdir, elə bir əməli yoxdur ki, müşahidə olunsun.Orucdan başqa bütün ibadətlər hamının gözü qarşısında edilir. Orucu yalnız Allah görür, çünki oruc insanın qəlbində baş verən əməldir, sadəcə olaraq, səbr yolu ilə gerçəkləşir. Bir hədisə görə, Allah deyir: “Adəm oğlunun orucdan başqa hər bir əməli onun özü üçündür, oruc isə Mənim üçündür və onun mükafatını özüm verəcəyəm”. Başqa bir hədisdə isə buyurur: “Elə bir bəndə olmaz ki, Allah yolunda bir gün oruc tutsun və Allah bu günün sayəsində onun üzünü yetmiş oddan uzaq etməsin”.

Oruc hər bir həddi-büluğa çatan müsəlman üçün vacibdir. Qurani-Kərimdə bu barədə buyurulur: “Ey iman gətirənlər! Oruc tutmaq sizdən əvvəlki ümmətlərə vacib olduğu kimi, sizə də vacib edildi. Bəlkə, buna görə siz pis əməllərdən çəkinə-siniz”(“Bəqərə” surəsi, 183-cü ayə).

Orucun yolları:

Sübh (fəcr) azanından sonra ta gün batanadək ramazan ayında, orucluq vaxtı qadağan olunmuş şeylərdən çəkinmək.

Orucu tutmaq üçün niyyət, arzu fəcr azanından əvvəl olunmalıdır.

Orucun gözəlliyi: Peyğəmbərimiz Məhəmməd (s) buyurmuşdur: “Oruc, insanla günah arasında sanki, bir pərdədir. Sizdən biriniz oruc tutduqda, gərək pis söz danışmasın. Onu söyənə və vurana: “Mən oruc tutmuşam” - desin. Pis söz danışan və ona əməl edən şəxsin yemək-içməyindən olmağını oruc adlandırmasına Allahın ehtiyacı yoxdur”.

Qədr gecəsi Ramazan ayının axır on gününün tək günlərinə təsadüf edir.

Ehya günləri Ramazanın 17, 19 və 21-ci gününə, bu il 2, 4 və 6 noyabra təsadüf edir. Əli ibn Əbu Talib(ə) ramazan ayının 19-da yaralanmış, 21-də şəhid olmuş və Allah tərəfindən seçilmiş bir yerdə (əl-Nəjəf şəhəri)  dəfn olunmuşdur.

Ramazan hicri-qəməri təqvimin doqquzuncu ayıdır. “Ramazan” sözünün mənası “yanmaq”dır. Bu ayda bütün günahlar, pis niyyətlər yandırıb, gələn zamanlar üçün bizi  cəsur, mərd, əyilməz, ağayana və günahsız edər.

Hicri-qəməri təqvimi ilə 1425-cü ildir. Qəməri (Ay) təqvimi hər ayın əvvəlində təzə ayın çıxması ilə hesablanır. Ramazan ayının başlanması və sona yetməsi təzə ayın görünməsindən asılıdır.

 

 

 

Ä°man