İmam Sadiq (ə) elmin inkişafının banisidir

16 Oktyabr 2023 - 15:20

Məhəmməd Sadiq Elmi İranın Quran Xəbər Agentliyinə (İQNA) verdiyi müsahibədə ilk dörd şiə imamının başına gələn hadisə və məhdudiyyətlərdən danışıb və əlavə edib: Bu böyük şəxsiyyətlər təzyiqlərə məruz qalıblar. Bu təzyiqlər İmam Baqir (ə) və İmam Sadiqin (ə) zamanında azalməşdı. İmam Məhəmməd Baqirin (ə) imamətindən sonra siyasi baxımdan şiələr üçün müstəsna bir fürsət yarandı. Buna görə də İmam Sadiq (ə) müxtəlif elmlər sahəsində çoxlu tələbələr yetişdirdi.

O Həzrət müxtəlif sahələrdə, o cümlədən teoloji və əqidə sahəsində "Hişam" və hədis elmləri üzrə "Zürarə" və "Məhəmməd ibn Müslüm" kimi şəxsiyyətlər də daxil olmaqla 4000-ə yaxın tələbə yetişdirdi.

Ondan əvvəl müxtəlif elmlər qarışmışdı, elmlər ayrılmamışdı. Həmçinin bəlli deyildi ki, kim hədis elmi, kim təfsir elmi və kim kəlam elmi sahəsində ustaddır. Bu gün elmin inkişafı dediyimiz elmlər bölgüsü Həzrət Cəfər Sadiqin (ə) dövründə baş verib, başqa sözlə İslam Elmləri Universiteti müxtəlif fiqh, kəlam, hədis, təfsir və s. fakültələrə bölünüb.

Cabir ibn Həyyan fizika, kimya və təcrübi elmlərə dair 1200-dən çox risalə və məqaləsi olan bu şəxsiyyətlərdən biridir. İbn Nədim özünün məşhur "Əl-Fehrest" kitabında elmləri bölən İslam alimlərindən və məşhur şəxslərdən biridir. O, bu kitabda Cabir İbn Həyyanı təqdim edərkən belə nəql edir: O, elmi mövzularını izah edərkən belə deyirdi: "Mən mövlam Cəfərdən eşitmişəm".

İmam Sadiq (ə) dörd sünni məzhəbi arasında “Ən böyük imam” kimi tanınan Əbu Hənifənin müəllimi idi. Əbu Hənifə bu cümləni təkrar edirdi: "Əgər İmam Sadiqin (ə) yanında tələbə olduğum o iki il olmasaydı, mən həlak olardım və bu məqamlara çatmazdım".

İmamın geniş dünyagörüşü, onun çoxlu tələbələr yetişdirməsi, onları müxtəlif mübahisələrə dəvət etməsi və İmam Sadiqdən (ə) hədis nəql etmiş Əbu Hənifə və digər əhli-sünnə böyükləri kimi bir çox ravilər onun sünnilərlə dostluq münasibətinə dəlalət edir.

Ümumiyyətlə, İmam Cəfər Sadiqin (ə) əhli-sünnə ilə yaxın və duyğusal münasibəti ilə bağlı çoxlu rəvayətlər mövcuddur. O, müxtəlif mərasimlərdə iştirak etmək, onların kədər və sevinclərinə şərik olmaq üçün dəvət etmişdir.

Onlarla qərbli və qeyri-müsəlman alimlərinin qələmə aldığı “Şiə dünyasının mütəfəkkir beyni” kitabında Fransada keçirilən seminarda təqdim olunan məqalələr yer alıb. İmam Sadiqin (ə) bəzi məqalələri də orada dərc olunub. Şiələrin böyük rəhbəri İmam Musa Sədrin icazəsi ilə işıq üzü görən bu kitab bir çox şiə böyüklərinin də diqqətini çəkib. Oxuculara onu oxumağı tövsiyə edirəm.

 

iqna.ir