Cahiliyyət dövründə qadınların vəziyyəti

02 Oktyabr 2023 - 10:36

Cahiliyyət dövründə qadınların vəziyyəti ilə bağlı üç ziddiyyətli nəzəriyyə mövcuddur; Bəziləri hesab edir ki, cahiliyyət dövrünün qadınları yüksək məqama sahib olub. O dövrdə onların fəal siyasi və ictimai varlığı buna misaldır. Bu baxışdan fərqli olaraq, bəziləri cahiliyyət dövrünün qadınlarının məqamının aşağı və dəyərsiz olduğuna inanır və qızların diri-diri basdırılması, çoxarvadlılıq, müxtəlif növ evlilik və boşanma və s. kimi məsələlərə işarə edirlər. Bəziləri də orta həddi nəzərdə tuturlar.

Qeyd edək ki, Peyğəmbərin (s) peyğəmbərliyndən 50-200 il əvvəlki dövr cahiliyyət dövrü adlanır. Cahililiyyət dövründə qadın şəxsiyyətinin və azadlığının ölçüləri bunlardır:

Bu dövrdə qadınlar daha çox kişiləri aldatmaq istəyən fitnəkar məxluqlar kimi tanınırdı.

İttiham edilən bu dövr qadınlarının ikinci xüsusiyyəti onların pis ayaqlarının ağır olmasıdır.

O dövrün üçüncü mədəni xüsusiyyəti qadınların çox ağıllı olmadığı inancı idi.

Cahililiyyət dövründə qadınlar hökm, mühakimə və savad sahibi idilər.

Həccdə qadınlar kişilərlə birlikdə təvaf edirdilər: Məsələn, Kəbəyə daxil olmaq və ona xüsusi ehtiram göstərmək, Kəbə ətrafında qurban kəsmək, bütlərə sitayiş etmək, qadın xəstəliyi dövründə Kəbəyə girməmək onların əməl etdikləri dini qaydalardan idi. Həmin dövrdə bir qrup kişi və qadın tamamilə lüt halda təvaf edirdilər; gündüz kişilər, gecələr qadınlar;

Qadınların yerinə yetirdiyi ayinlər arasında nəzr etmək kişilərlə eyni idi. Kəbənin ipəklə örtülməsi bu nəzrlərdən birinin nəticəsidir. Cahiliyyət dövründə qadınların nəzrləri ərin razılığına tabe deyildi və hacətlərini aldıqları zaman onu yerinə yetirirdilər və müstəqil idilər.

Az və məhdud qadınlar elm və sənət sahəsində savadlı idilər. Onların dövrünün təbabəti daha çox irsi olaraq nəsildən-nəslə ötürülürdü.

Cahiliyyət dövrünün qadınları da kişilər kimi cahililik zövqünə sahib idilər. 504 şair təqdim olunub ki, onların da əhəmiyyətli bir hissəsi cahiliyyət dövrünün qadınlarıdır.

Şücaət, xeyirxahlıq və alicənablıq Cahililiyyət dövrünün ərəbləri arasında məşhur xüsusiyyətlərdən idi və qadınları da əhatə edirdi.

Cahililiyyət dövrünün əxlaqi dəyərlərindən biri qadının iffəti idi; İffət o cəmiyyətdə əxlaqi dəyərlərin simvolu idi. Həqiqətdə bəzi kişilərin namussuzluğuna görə müharibələr olurdu.

Əlbəttə, iffət əxlaqi dəyərlərdən biri olsa da, iffətsizlik nümunələri də olmuşdur; Əlbəttə ki, o cəmiyyət siniflərə bölünürdü. İffət azad və alicənab qadınlarda daha önəm kəsb edirdi. İffətə zidd hərəkətlər isə daha çox yoxsul və kənizlər arasında baş verirdi. O dövrdə bəzi evliliklər, əxlaqsızlıqlar da olub, amma deyildiyi qədər də olmayıb. Şübhəsiz ki, "uşaq evliliyi" kimi bəzi nikahlar olub ki, onların pisliyi az olsa da qəbul olunmur.

 

iqna.ir