Quran ilahi adlar və sifətləri tanımaq kitabıdır

25 Avqust 2023 - 17:03

Allahın Quranda bəhs etdiyi məsələlərdən biri də Öz ad və sifətlərini tanıtmaq məsələsidir. Əmirəl-möminin Nəhcül-bəlağənin 147-ci xütbəsində Quranın mövzularından birini xatırladır, İmam buyurur: “Allah Məhəmmədi (səlləllahu əleyhi və alih) haqqa və doğruluğa seçdi ki, bəndələrini bütlərə pərəstişdən çəkindirsin və Ona ibadətə, itaətə dəvət etsin. Şeytanın ardınca getməyi qadağan edərək Ona itaətə yönəltsin. Bəndələrinin nadan olduqları halda Allahlarını tanısınlar deyə, inkar etdikdən sonra Onu etiraf və inanmadıqdan sonra varlığını sübut etmələri üçün onu (bütün üfüqlərdə) aydın, möhkəm və güclü etdiyi Qur’anla göndərdi. Sonra özü görülmədən, onlara göstərdiyi güc və qüdrətilə özünü kitabında onlara aşkar etdi”.

İmam Əli (ə) Məhəmməd Peyğəmbərin (s) risalətinin səbəbini izah etdikdən sonra Quranın sifətlərindən birini izah edir; İmam Quranı aydın ifadə və misilsiz bəlağətə malik bir kitab hesab edir ki, insanlar bununla Allahı tanısınlar. Əlbəttə ki, Quran nazil olduqdan sonra insanlar Allahı öz gözləri ilə görməyiblər. Baxmayaraq ki, bu mümkün olmayan işlərdən biridir. Lakin Allahı tanımağın mənası belə ola bilər ki, Allah Quranda insanlara Öz ad və sifətlərini bildirmiş və bununla da Özünü insanlara tanıtmışdır.

Allahın Quranda qeyd olunan sifətlərindən bəziləri:

Həkim (hikmət sahibi)

“Ali-İmran” surəsinin 6-cı ayəsində Allah Öz sifətlərindən birinin hikmət olduğunu bildirir: "Qüdrətli və hikmətli Allahdan başqa məbud yoxdur" (Ali-İmran, 6).

Uca Allahın hikməti mənasında deyilir: Uca Allahdan olan hikmət şeylərin sonsuz qüdrətlə Onun tərəfindən tanıdılması və yaradılışıdır. Allahın həkim olması üçün deyilən başqa bir məna: Hikmət sahibi o kəsdir ki, çirkin və pis işlərdən çəkinir, batil, faydasız və öz həqiqi məqsədlərinə zidd heç bir işi görmür. Çünki Allah-Təalada həqiqi məqsədlərinə zidd olan pis və əbəs əməlləri etməyə səbəb olan amillər yoxdur. Ona gprə ki, bu amillər bir işin pis olmasından xəbərsiz olmaq və ya ona ehtiyacı olmaq və ya onu yerinə gətirməkdən aciz olmaqdan ibarətdir.

Əvvəl və Axır

Allah “Hədid” surəsinin 3-cü ayəsində əvvəl və axır olaraq Özünü təqdim edir: “Əvvəl də, axır da, zahir də, batin də Odur. O, hər şeyi biləndir!” (Hədid, 3).

İmam Sadiq (ə) Allahın əvvəl və axır olması ilə bağlı suala cavab olaraq buyurur: “Aləmlərin Rəbbindən başqa hər şey məhv olur və dəyişilir. Yaxud aradan getmək və dəyişilmək ona xaricdən gəlir. Yaxud rəngi, şəkli və təsviri dəyişir. Artıqlıqdan azalmağa və azalmaqdan artmağa keçir. Yalnız Odur ki, həmişə olub və olacaq. O, həm hər şeydən əvvəldir və həm hər şeydən axırdır. Fərqli sifət və adlar başqalarına aid edildiyi kimi ona da şamil edilməməlidir.

 

iqna.ir