Tövhidin növləri

24 Iyul 2023 - 08:59

1- Zati tövhid: Yəni zatında Allaha oxşar və bənzəri yoxdur.

2- Sifati tövhidi: Yəni Allahın elm, qüdrət, həyat kimi sifətləri Onun zatının eynisidir: "(Ya Peyğəmbər! Allahın zatı və sifətləri haqqında səndən soruşan müşriklərə) de: (Mənim Rəbbim olan) O Allah birdir (heç bir şəriki yoxdur); Allah (heç kəsə, heç nəyə) möhtac deyildir! (Hamı Ona möhtacdır; O əzəlidir, əbədidir!) O, nə doğmuş, nə də doğulmuşdur! (Allah Özünə heç bir övlad götürməmişdir!) Onun heç bir tayı-bərabəri (bənzəri) də yoxdur!" (İxlas, 1-4).

3- İbadi tövhid: Yəni Allahdan başqa ibadətə layiq olan kimsə yoxdur:

“(Ya Rəsulum!) Səndən əvvəl elə bir peyğəmbər göndərmədik ki, ona: “Məndən başqa heç bir tanrı yoxdur. Buna görə də yalnız Mənə ibadət edin!” - deyə vəhy etməyək” (Ənbiya, 25).

4- Əfali tövhid: Yəni kainatdakı bütün işlər Allahın izni ilə edilir. Bu tövhid növü iki növə bölünür:

A: Yaradılışda tövhid: Yəni Allah bütün məxluqatın yaradıcısıdır:

“Ey insanlar! Allahın sizə olan nemətini yada salın. Allahdan başqa sizə göylərdən və yerdən ruzi verən bir xaliq varmı?! Ondan başqa heç bir tanrı yoxdur. Elə isə necə olur ki, (aldanıb haqdan) döndərilirsiniz?” (Fatir, 3(.

“Allah sizin Rəbbinizdir, Ondan başqa tanrı yoxdur, hər şeyin Xaliqidir” (Ənam, 102).

B: Rübubiyyətdə tövhid: Yəni yaradılış aləminin idarəsi və planlaşdırılması Allahladır:

“De: “Allah hər şeyin Rəbbi olduğu halda, heç mən Ondan başqa Rəbmi istərəm?” (Ənam, 164).

“(Ya Rəsulum!) De: “Sizə göydən və yerdən kim ruzi verir? Qulaqlara və gözlərə sahib olan (onları yaradan) kimdir? Ölüdən diri, diridən ölü çıxardan kimdir? Hər işi düzüb qoşan (sahmana salan) kimdir? Onlar: “Allahdır!” -deyəcəklər. De: “Bəs onda Allahdan qorxmursunuz?” (Yunis, 31).

Möhsin Qəraəti tərəfindən yazılmış "Əqidə prinsipləri (Tövhid)" kitabından götürülmüşdür.

 

iqna.ir