Peyğəmbərlərin qeybi bilikləri

06 Iyul 2023 - 13:17

Qurani-kərim bu barədə buyurur: "Qeybi bilən ancaq Odur və O Öz qeybini heç kəsə əyan etməz. Bəyənib seçdiyi peyğəmbərdən başqa!" (Cin, 26-27).

Sual: Quranın bəzi ayələrində oxuyuruq: “Qeybi Allahdan başqa heç kəs bilməz: «و عنده مفاتح الغیب لایعلمها الاهو» (Ənam, 59).

Qeyb elmini yalnız Allaha məxsus olduğunu bildirən bu ayə nümunələrinə baxmayaraq, siz bunu Peyğəmbər və ya imamlarımız üçün necə sübut edirsiniz?

Cavab: Qeyb elmi əsas etibarilə Allaha məxsusdur. Əgər peyğəmbər və imam bir şeyi bilsələr, Allah onu onlara vermişdir. Onlar özləri olaraq qeybdən xəbərdar deyillər. Gizli bir hekayədə Peyğəmbərin zövcələrindən biri ondan soruşur: "Sən haradan bildin?" Peyğəmbər buyurdu: “Mənə hər şeyi bilən Allah xəbər verdi” (Təhrim, 3).

Buna görə də birincisi: “Qeybi Allahdan başqa heç kəs bilməz” deyən ayə və rəvayətlər, “Peyğəmbər qeybi bilir” deyən ayə və hədislər bir-birinə zidd deyil və hər ikisi doğrudur.

İkincisi: Qeybi elm iki cürdür ki, onun elmi yalnız Allaha məxsusdur və ondan heç kəsi xəbərdar etmir. Necə ki, duada oxuyuruq: "O elmin xatirinə ki, yalnız Sənin ixtiyarındadır".

Amma bir sıra mətləblər, qeybi olsa da Allah onu övliyalarına verir.

Üçüncüsü: Peyğəmbərlər və övliyalar ilahi elmlərə müraciət etmədən qeybdən xəbərsizdirlər. Lakin ona müraciət etsələr, onlar da bilirlər. Necə ki, biz və siz telefon kitabçasına baxdıqda bir şəxsin telefon nömrəsini bilirik, amma ona baxmadıqda bilmirik.

Bizdə belə bir adət var ki, İmamlar (əleyhimus-salam) üçün bir nur dirəyi var, ona istinad etməklə müəyyən məlumatlar tapırlar.

Dördüncüsü: Peyğəmbərlər bəzi yerlərdə bilirlər, bəzi yerlərdə isə bilmirlər. Bəzi yerlərdə qeybi bilmək nöqsandır, bilməmək isə daha yaxşıdır. Məsələn, həzrət Əlinin (ə) Peyğəmbərin (s) yerinə yatdığı gecə onu təhdid edən bir təhlükə olmadığını bilsəydi, bu əməlin çox dəyəri olmazdı.

Beşinci: Bəzən bilirlər, bəzən də bilmirlər. Bəzən Allah onlar üçün çırağı yandırır və görürlər, bəzən də çıraq sönür və görmürlər.

Sual: İmamların da qeyb elmi varmı?

Cavab: Söhbətin əvvəlində qeyd etdiyimiz ayədən məlum olur ki, Peyğəmbərdən (s) başqa digər insanların da qeyb elmi vardır. Ayədə buyurulur: "Allah qeybi bilir və Öz elmindən heç kəsi xəbərdar etməz, ancaq razı qaldığı kəsdən başqa. Sonra misal olaraq buyurur: “Mən rəsul", yəni Peyğəmbər onun nümunələrindən biridir, hamı deyil.

Sual: Əgər peyğəmbərlər və övliyalar qeybi elmlərə malikdirlərsə, bəs nə üçün öz problemlərini həll etmirlər və məsələn, öz ölümlərinin səbəblərinin qarşısını almırlar?

Cavab: Cavabını misal çəkməklə izah edəcəyik: Adətən dövlət avtomobillərinin üzərində belə yazırlar: “Şəxsi istifadə qadağandır”. Yəni bu avtomobil şəxsi işləri yox, dövlət işlərini görmək üçün sürücünün ixtiyarındadır. Yaxud hansısa rayonun polis idarəsinin rəisi tabeliyində olan zabitə bir neçə dəyənək verir və o, şəxsi mübahisələrdə və ya məmurun özünün istədiyi yerdə deyil, nə vaxt və harada əmr edilirsə, bu imkanlardan istifadə edə bilər.

Allah da övliyalarına üç səlahiyyət vermişdir: (1) möcüzələr, (2) qeybi bilmək və (3) dualarının qəbul olması. Lakin Onun övliyaları bu qüvvələrdən və imkanlardan şəxsi istifadə etmirlər. İmam Hüseyn (ə) Kərbəla səhrasında susuzdur, lakin susuzluğunu yatırmaq üçün dua etmir.

Əgər peyğəmbərlər və imamlar dua, möcüzə və qeyb elmləri ilə problemlərini həll edib, vəzifələrinə çatırlarsa, başqalarına necə örnək ola bilərlər? Daha doğrusu, onların da başqaları kimi sıxıntılara dözmələri lazımdır.

Yalnız İnsanları Allaha dəvət etmək üçün möcüzələrdən, qeybi biliklərdən və duadan istifadə etmək hüquqları var, ancaq öz problemlərini həll etmək üçün bu hüquqa sahib deyillər.

Möhsin Qəraəti tərəfindən yazılmış "Əqidə prinsipləri (Nübüvvət)" kitabından götürülmüşdür.

 

iqna.ir