Həzrət İbrahimin (ə) tərbiyə üsulunda xatırlatmaq

30 Iyun 2023 - 15:48

Peyğəmbərlərin (s), xüsusilə də həzrət İbrahimin (ə) istifadə etdiyi tərbiyə üsullarından biri də xatırlatmaq üsuludur. Zİkr, xatırlatma ilə eynidir. Bunun mənası isə, insanın öncədən bilik əldə etdiyi bir şeyi ruhunda qoruyub saxlamasıdır.

Bununla da müəllim şagirdin indiki unutqanlığını aradan qaldırır. Ona çirkin xüsusiyyətlərin, anti-əxlaqi dəyərlərin qarşısını almaq üçün şövq və həvəs bəxş edir. Onu əxlaqi əmrlərin icrasında gücləndirir, və sabitləşdirir. Bu üsul tərbiyə alanın keçmişinə əsaslanır. Tərbiyəçi ona tərbiyə alanın keçmişdə və indi unutduqlarını xatırladır.

İnsanda olan unutqanlıq onu bu günü ilə məşğul, keçmişindən isə qafil edir. Həmçinin o, artıq keçdiyi sıxıntıların təzyiqini və o çətinliklərin həllində Allahın nemətlərinin sevincini hiss etmir. O nemətlərin qarşısında şükr etməyə səbəb olan şeylərdən məhrum olur.

Allah Özü Quranda bu üsuldan istifadə etmiş və bəni-israili davamlı olaraq keçmiş nemətləri xatırlamağa çağırır: "Ey İsrail oğulları! Sizə bəxş etdiyim nemətimi xatırlayın, (Tövratda axirüzzəman peyğəmbər barəsindəki) buyurduğumu yerinə yetirin ki, Mən də sizinlə (sizi Cənnətə varid etmək barəsində) olan əhdə vəfa edim. Yalnız Məndən qorxun!" (Bəqərə, 40).

Quranda İbrahim peyğəmbərin (ə) bu üsuldan istifadə etdiyi bildirilir:

"(Ya Rəsulum!) İbrahimi də (yad et)! Bir zaman o öz tayfasına belə demişdi: “Allaha ibadət edin və Ondan qorxun. Heç bilirsiniz bu sizin üçün nə qədər xeyirlidir?! Siz Allahı qoyub ancaq bütlərə ibadət edir, (onlara tanrı deməklə) yalan uydurursunuz. Sizin Allahdan başqa ibadət etdikləriniz sizə ruzi verməyə qadir deyillər. Ruzini Allahdan diləyin. Ona tapının, Ona şükür edin. Siz (qiyamət günü) Onun hüzuruna qaytarılacaqsınız!" (Ənkəbut, 16-17).

Bu ayədə İbrahimin xatırlatma üsulundan istifadə etməsinin iki halını qeyd etmək mümkündür:

1_ İbrahim (ə) onlara ruzi verənin Allah olduğunu xatırlatmaq istəyir. Ona görə də onların bütlərə ibadət etmələrindən məqsədləri ruzi əldə etməkdirsə, Allaha ibadət etməlidirlər. Çünki Allah onların ruzi verənidir, bütlər deyil.

2_ İbrahim (ə) bu işi (bütpərəstliyi) dayandırmasalar, Allahın hüzuruna qayıtdıqları zaman qiyamət günü onlara baha başa gələcəyinə işarə edərək (Ona qaytarılacaqsınız) onlara bu həqiqəti xatırlatmaq istəyir.

 

iqna.ir