Sual verməyin dini tərbiyədə yeri

15 Iyun 2023 - 12:47

Allahın peyğəmbərləri öz tərbiyəvi vəzifələrini yerinə yetirmək üçün bir çox üsullardan istifadə ediblər. Ulul-əzm (Kitab və şəriət sahibi)   peyğəmbərlərindən olan həzrət İbrahim (ə) öz dövrünün insanlarını tərbiyə etmək üçün çox çalışdı.

Tərbiyə metodlarından biri də sual-cavab üsuludur. Vaxt və böyük zəhmət tələb edən bu üsul tamaşaçını qane etməklə nəticələnir. Həzrət İbrahim (ə) kafirləri inandırmaq üçün bu üsuldan istifadə edirdi.

Bu ilahi peyğəmbər bu məqamı öz dövrünün auditoriyasına çatdırmağa çalışır ki, Allah iki əsas xüsusiyyətə malik olmalıdır ki, o, əsasən Allah adlandırıla bilsin. Əks halda o, insanın ibadətinə layiq deyil. Bu iki xüsusiyyət 1. Canlı olmaq, 2. İnsanın ehtiyaclarını bilməkdir.

İbrahimin (ə) dövründəki insanlar bütpərəst idilər. Öz əlləri ilə düzəltdikləri bütlərə sitayiş edirdilər. Onlar bir mərasim üçün şəhərdən çıxanda İbrahim peyğəmbər (ə) onların bütkədələrinə getdi və ən böyük bütdən başqa bütün bütləri sındırdı. Baltasını da ən böyük bütün əlinə verdi. Bütkədəyə qayıdan və allahlarını gücsüz və parçalanmış görən insanlar bunun İbrahimin (ə) işi olduğunu başa düşdülər.

İbrahim bütpərəst qövmlə qarşılaşır və onlar İbrahimə bu sualı verirlər, sən bizim tanrılarımıza bunu etdin, ya yox?

"(İbrahim sındırmadığı iri bütü göstərib:) Bəlkə, onların bu böyüyü bunu etmişdir. Əgər danışa bilirlərsə, özlərindən soruşun! -deyə cavab verdi!" (Ənbiya, 63(.

İbrahim bu əsas sualla inkar edənlərin zehnində onların zehni quruluşunu pozan suallar yaratdı:

1_ Əgər bu büt Allahdırsa, niyə danışa bilmir?

2_ Əgər büt Allah ola bilirsə, onda niyə heç olmasa özünü müdafiə edib bütləri sındırmadığını deyə bilmir?

3_ Bu büt ümumiyyətlə canlı deyil və ətrafında baş verənlərə reaksiya vermir, bəs biz insanların ehtiyaclarını necə ödəyə bilər?

İbrahim (ə) onların zəif məntiqinə bir cümlə ilə meydan oxudu və onların fikirlərinin yanlış olduğunu bildirdi. Baxmayaraq ki, başa düşdülər, lakin həqiqətdən üz döndərdiklərinə görə inanmadılar. Beləliklə də bu işlə özlərinə xəyanət etdilər.

Müəllimin əsas əməllərindən biri şagirdlərinə dərindən suallar verməkdir. Bununla o, şagirdlərini düşünməyə sövq edir. Bu məsələ üzərində düşünməklə onun digər cəhətləri də onlara aydın olur. Beləliklə də onların ali hədəflərə doğru irəliləmələri artır.

 

iqna.ir