Allah tərəfindən göndərilən bir kitab

25 May 2023 - 13:17

Quran müsəlmanların müqəddəs kitabıdır və 23 il ərzində Məhəmməd Peyğəmbərə (s) nazil olmuşdur. Quran həm məzmun və mövzu baxımından, həm də ayrı-ayrı sözlər baxımından Allahın iradəsindən asılıdır. Heç kimin, hətta Peyğəmbərin (s) özünün də bu kitaba müdaxilə etməyə və ya dəyişdirməyə haqqı yox idi. Necə ki, “Haqqə” surəsinin 44-46-cı ayələrində oxuyuruq:

 «وَلَوْ تَقَوَّلَ عَلَيْنَا بَعْضَ الْأَقَاوِيلِ لَأَخَذْنَا مِنْهُ بِالْيَمِينِ ثُمَّ لَقَطَعْنَا مِنْهُ الْوَتِينَ»

"Əgər o (Peyğəmbər) özündən bəzi sözlər uydurub Bizə isnad etsəydi, Biz onu möhkəm yaxalayardıq. Sonra onun şah damarını qopardardıq!"  

Quranın bəzi ayələrində onları deyənin Allah olduğunu göstərən və bu məsələdə heç bir şübhə yeri qoymayan xüsusi xüsusiyyətlər vardır:

1_ Allah bu kitabın göndəricisini müəyyən edir: ««إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ (Hicr, 9).

2_ Bəzi hallarda vəhy vasitə olmadan baş vermişdir, yəni Allah Quranı birbaşa Peyğəmbərin qəlbinə nazil etmişdir. Bəzi hallarda Allah Quranı vasitə (Cəbrail Əmin) ilə nazil etmişdir. Bu vasitəçinin Qurana heç bir şey əlavə etmədiyinə və ondan heç bir şey çıxarmadığına əmin olmaq üçün “Bəqərə” surəsində belə buyurur: “(Ya Rəsulum!) Cəbrailə düşmən olan kimsəyə de ki, onu (Quranı) özündən əvvəlkiləri (Tövratı və İncili) təsdiqləyici, möminlər üçün isə hidayət və müjdəçi olaraq Allahın izni ilə sənin qəlbinə o nazil etmişdir” (Bəqərə, 97). Bu ayə Cəbrailin Allah tərəfindən təsdiq olunduğunu göstərir.

3_ Həzrət Peyğəmbərin (s) uca qəlbi olan Quranın nazil olmasından məqsəd: Allah Nəcm surəsinin 3 və 4-cü ayələrində buyurur:

«وَمَا يَنْطِقُ عَنِ الْهَوَى إِنْ هُوَ إِلَّا وَحْيٌ يُوحَى»

"O, həva-həvəslə danışmır (nəfsinə uyub kefi istəyəni) demir. Bu, ancaq (Allah dərgahından) nazil olan bir vəhydir" (Nəcm, 3-4).

Amma Quranın nazil olması nə mənadadır? Bu məqama diqqət yetirmək Quranın mahiyyətini daha yaxşı anlamağa kömək edəcək.

“Nüzul” (Eniş) sözünü işlətdiyimiz zaman mütləq yüksək bir yer və ya mövqe olmalıdır ki, cismin oradan ayrılıb ondan aşağı olan başqa bir mövqeyə və ya yerə keçib orada qərarlaşmasıdır. Düzdür, Quran bu dünyadan yuxarı bir aləmdən nazil olmuşdur. Lakin bu o demək deyil ki, məsələn, Allahın göylərdə bir yeri var və Quranı o yerdən endirmişdir.

“Nüzul” (Eniş) lə bağlı başqa bir məqam da budur ki, Quranın enməsi Allahın digər nemətlərinin göydən enməsi kimidirmi? Yəni göydən yerə endirilən yağış Quran kimidirmi? Cavab mənfidir. Quranın enməsi digər əşyaların enməsi kimi deyil. Onun incə fərqi (asmaq) və (atmaq) olan iki kəlmədədir. Allah yerə yağışı atır, yəni göydən göndərilənlər yerdədir və bu su damcısı artıq göydə yoxdur. Amma Quranla bağlı deməliyik ki, Allah Quranı “atmayıb”, Quranı “asıb”. Yəni Quran nazil olub müsəlmanların əlində olmasına baxmayaraq, bu kitabın göylərdən və yerdən daha yüksək və böyük olan Allahla əlaqəsi kəsilməmişdir.

Məsələn, fərz edək ki, kəndir harasa düşüb, bu kəndir öz-özünə heç kimin problemini həll etmir, faydası da yoxdur. Amma təsəvvür edin ki, quyudan bir kəndir asılıb və bu quyunun üstündə bu kəndir möhkəm asılqanla bağlanıb. Təbii ki, Quran həm də nicat amili olduğu üçün bu ikinci ip insanı quyunun zülmətindən xilas edə bilər. Bir tərəfdən Quran Uca Allaha bağlıdır, digər tərəfdən də bu ilahi ipdən möhkəm yapışıb sapmamaq bizim aramızdadır.

 

iqna.ir