Allahdan qorxmalıyıq, yoxsa ona ümid etməliyik?

İnsan həyatında böyük rol oynayan mühüm əxlaqi məsələlər arasında qorxu və ümid məsələsi də var. İnsanlar Allahdan və Onun əzəmətindən, eləcə də əməllərinin nəticələrindən qorxmalıdır. Həmçinin Allahın geniş mərhəmətini nəzərə alaraq Onun geniş rəhmətinə ümid etməlidirlər. Qorxu və ümidin birləşməsi möminlərin əməli həyatında həlledici rola malikdir. Buna görə də, əxlaq alimləri bu iki xüsusiyyəti və onların əlaqəsini güclü şəkildə vurğulayırlar. Həqiqi mömin Allahın lütf və rəhmətinə ümid bəsləyir və Allahın əzabından qorxur. Təkcə, əməlsiz ümid özünü aldatmadır. Tək qalmaq qorxusu da ümidsizliyə səbəb olur. Allahın rəhmətindən məyus olmaq böyük və təhlükəli günahlardandır. Ona görə də qorxu və ümid yan-yana olmalıdır. Qorxu və ümidin bu növü Quran və hədislərin dili ilə təriflənmişdir. Allah-təala “Səcdə” surəsinin 16-cı ayəsində buyurur: "Onlar ibadət üçün yataqlarından qalxar (gecələr az yatar), qorxu və ümid içində (Allahın əzabından qorxaraq, mərhəmətinə ümid bəsləyərək) Rəbbinə dua edər və onlara verdiyimiz ruzilərdən (ehtiyacı olanlara) sərf edərlər." Qorxu və ümidi vurğulamaq və ikisi arasında tarazlıq yaratmaq bir növ ağıl və ürək arasında mötədilliyin yaradılmasının zərurətini ifadə edir. Çünki Allahın əzəmətli məqamı qarşısında qorxuya səbəb olan ağıl və insandır. İnsanda ümid mənbəyinə çevrilən, tamah yaradan isə insanın qəlbi və zərif hissləridir ki, daim ilahi rəhmət, lütf və qayğı məqamına baxır. Bu barədə İmam Əli (ə) buyurur: “Allahdan qorxun və Onun rəhmətinə ümid edin ki, qorxduğunuz şeydən amanda qalasınız və ümid etdiyinizə nail olasınız. Kim Allahdan qorxarsa, Allah da hər şeyi ondan qorxudar. Kim Allahdan qorxmazsa, Allah da onu hər şeydən qorxudar”. (Ğurərul-Hikəm / 5052) İnsan həmişə hər şeydə ifrata varıb kamillik və mötədillik yolundan ayrılır. Buna görə də qorxu və ümid halını ifadə etməkdən məqsəd mötədilliyə nail olmaqdır. Çünki daimi qorxu və ya daimi ümid və tamahkarlıq insanın ya qorxu, ya da ümid tələsinə düşməsinə və balanslı davranış göstərməməsinə səbəb olur. Qurana görə, insanı qorxu və ümid arasında balanslı bir vəziyyətə salmaq kamilliyə çatmaq üçün bir amildir.

İqna.ir