Qurani-Kərimin nəzərinə
görə, qəlb – insanın idrak mənbəyidir. Quran qəlbin bir neçə növünü bizlərə
tanıtmışdır ki, onlara diqqət edək:
1. Sağlam qəlb.
Sağlam qəlb – o qəlbdir ki, ancaq Allah üçün xalis olmuşdur və hər cür küfrdən
uzaqdır. «Yalnız (fəsadlı əqidələrdən və əxlaqdan) salamat (sağlam) bir
qəlblə Allahın hüzuruna gələn kimsədən başqa!». (“Şüəra” 89).
2. Qəlbi-munib. O qəlbdir
ki, hər an tövbə etməyə hazırdır. “Rəhman olan Allahdan gizlində (heç kəsin
onu, onun isə axirəti görmədiyi halda) qorxan və tövbəkar və sızıltılı qəlblə
(Allahın görüşünə) gələn kəs (üçün)!”. (“Qaf” 33)
3. Qəlbi-muxbit.
Müti olan qəlbdir. “Nəticədə onların qəlblərinin onun qarşısında ram və
müti olması üçün!”. (“Həcc” 54).
4. Qəlbi-vəcil.
Allahı yada salan zaman titrəyən qəlbdir. “(mal və canlarından Allah yolunda)
verdikləri şeyi Rəbblərinə tərəf qayıdacaqların(ı bildikləri üçün onun qəbul
olunmamasın)dan qorxan halda verənlər”. (“Muminun” 60).
5. Qəlbi-təqi. O qəlbdir
ki, Allah əhkamına ehtiram qoyar. “Budur (həcc əməlləri)! Kim
Allahın (buyurduğu həccin və Onun dininin) nişanələrinə ehtiram göstərsə,
şübhəsiz, (bu ehtiram) qəlblərdəki təqvadan hasil olur”. (“Həcc” 32).
6. Qəlbi-məhdi. O qəlbdir
ki, Allahın qəza və qədərinə razıdır. “Və kim Allaha iman gətirsə, Allah onun qəlbini
(başqa mərifət və kamallara doğru) yönəldər və Allah hər şeyi biləndir”. (“Təğabun”
11).
7. Qəlbi-mütməin. O
qəlbdir ki, Allahı yada salaraq aram olar. “O kəsləri ki, iman gətiriblər
və qəlbləri Allahı yada salmaqla rahatlıq tapır. Bilin! Qəlblər yalnız Allahı
yada salmaqla rahatlıq tapır»”. (“Rəd” 28).
8. Qəlbi-həyy. O
diri qəlbdir ki, keçmişdəkilərin hekayələrini eşidən zaman nəsihət götürər.
“Şübhəsiz, bunda (bu əhvalatlarda, oyaq) qəlbi olan və ya (həqiqətlərə qəlbi ilə)
şahid olaraq qulaq asan kəs üçün bir öyüd-nəsihət vardır”. (“Qaf” 37).
9. Xəstə qəlb. O qəlbdir
ki, şəkk və nifaqa düçar olmuşdur. “Buna görə də danışığınızda naz-qəmzə və
işvə etməyin ki, qəlbində (günah, pozğunluq) xəstəliyi olan kəs
tamaha düşməsin”. (“Əhzab” 32).
10. Qəlbi-əmi. O kor
qəlbdir ki, haqqı görməz. “Məgər onlar yer (üzün)də gəzib dolaşmayıblar ki,
düşünən qəlbləri və ya eşidən qulaqları olsun?! Çünki əslində zahiri gözlər kor
olmur, lakin sinələrdəki ürəklər kor olur”. (“Həcc” 46).
11. Qəlbi-lahi. O qəlbdir
ki, Qurandan qafildir. “(Vəhy və Qur’ana) qəlbləri (puç və batil
işlərə) məşğul olan halda (qulaq asarlar)”. (“Ənbiya” 3).
12. Qəlbi-asim. O qəlbdir
ki, haqq şəhadətini gizlədər. “Kim onu gizlətsə, onun qəlbi günahkardır. Allah əməllərinizi
biləndir”. (“Bəqərə” 283).
13. Qəlbi-mütəkəbbir.
Təkəbbürlü qəlbdir. “Allah zorakı təkəbbür sahibinin qəlbinə beləcə bütünlüklə (bədbəxtlik) möhür(ü) basır”.
(“Ğafir” 35).
14. Qəlbi-ğəliz. O qəlbdir
ki, rəhmət ondan götürülmüşdür. “Əgər qaba və daşürəkli olsaydın, onlar mütləq
sənin ətrafından dağılışardılar”. (“Ali-İmran” 159).
15. Qəlbi-məxtum. O
qəlbdir ki, hidayət tanımaz. “Nəfsi istəyini öz məbudu etmiş və
Allahın (onun batini küfrü və niyyətinin xəbisliyi barəsində olan) Öz
elminə və onun məlumatına əsasən özbaşına buraxdığı, qulağını və qəlbini (bədbəxtlik
möhürü ilə) möhürlədiyi və gözünə pərdə çəkdiyi kəsi gördünmü?”. (“Casiyə”
23).
16. Qəlbi-qasi. O qəlbdir
ki, imanla yumşalmaz. “Beləliklə, öz əhd-peymanlarını pozduqlarına görə onlara
lənət etdik (surət, qəlb və təbiətlərini eybəcərliyə və hökümətlərini süquta məhkum
etdik) və qəlblərini sərtləşdirdik”. (“Maidə” 13).
17. Qəlbi-ğafil. O qəlbdir
ki, Allahı yada salmağa mane olar. “(Keçmişdəki azğınlıq və itaətsizliklərinə
görə) qəlbini Öz zikrimizdən qafil etdiyimiz, nəfsi istəklərinə tabe olan
və işi israf və (Allahın müəyyənləşdirdiyi həddi) aşmaq olan kəsə itaət
etmə!”. (“Kəhf” 28).
18. Qəlbi-ulf. O qəlbdir
ki, örtülmüşdür. “Və dedilər: «Bizim qəlblərimiz (fitri olaraq sənin sözlərini
dərk etməkdən) örtülüdür»”. (“Bəqərə” 88).
19. Qəlbi-zayğ. O qəlbdir
ki, haqqa etiraz edər. “Amma qəlblərində (haqdan) dönüklük olan
kəslər”. (“Ali-İmran” 7).
20. Qəlbi-mərib. O qəlbdir
ki, şəkk içərisindəndir. “Qəlbləri şəkk və tərəddüdə düşən kəslər izn istəyərlər”.
(“Tövbə” 45).
Uca Allah bizlərə
salamat qəlbə malik olmağı nəsib etsin!
deyerler.org