Molla Şükrullah Şərifi ibn Molla FÉ™tullah KaÅŸani  (r.É™) ''Minhacus-Sadiq'' kitabında ‘‘Bismillahir-RÉ™hmanir-RÉ™him’’ ayÉ™sinin mə’nası (vÉ™ tÉ™fsiri) barÉ™sindÉ™ yazır:

«Bə'zi alimlər bu haqda belə deyirlər: ’’Allahın adı ilə başlayıram.’’ Bə'ziləri deyir: ’’(İşlərim) bərəkətli və mübarək olsun deyə, Allahın adı ilə başlayıram.’’ Bir qrup isə deyirlər: ’’''Bismi'' kəlməsindən qabaq, sənin işinə münasib bir fel (zamanı bildirən hər-hansı mə’nalı kəlmə) dayanıb.’’»

Yə'ni, əgər bir şeyi oxumaq istəyirsənsə, mə’nası belə olar: Oxuyuram, Allahın adı ilə, əgər hər-hansı bir heyvanı kəsirsənsə, mə’nası belə olar: Kəsirəm, Allahın adı ilə, əgər hər-hansı bir divarı tikirsənsə, onda mə’nası belə olar: Tikirəm, Allahın adı ilə və s....

Bihauddin Muhəmməd Şeyx Əliyyiş-Şərifil-Lahici (r.ə) ''Şərifu Lahici'', kitabında həmin ayə’nin təfsirində yazır:

«‘‘Bismillahir-Rəhmanir-Rəhim’’ yə'ni, bütün kəmal və cəlal sifətlərini özündə cəm edən Allahın adı ilə.»

Hüseyn ibni Əhmədil Hüseyniyiş Şah Əbdul Əzimi (r.ə) isə özünün ''İsna əşərə'' təfsir kitabında bu ayənin mə’nası barəsində yazır:

«‘‘Bismillahir-Rəhmanir-Rəhim’’ yə'ni, bütün işlərimdə O Allahdan yardım diləyirəm ki, Ondan başqa heç bir varlıq pərəstişə layiq deyil, (O Allahdan ki,) fəryad edənin dadına yetişər, (O Allahdan ki,) Onu (dua edən və) çağıranların səsinə səs verər.»

Seyyid Muhəmməd Hüseyni Həmədani, ''Nuri Dirəxşan'' kitabında, yazır:

«‘‘Bismillahir-Rəhmanir-Rəhim’’ yə'ni, Qur’ani-Şərif, bəşəri hidayət və səadətə çatdırmaq üçün yeganə vasitə olduğundan, (islamın) maarifini və həqiqətlərini qısa (və aydın) surətdə bəyan etdiyinə görə, bütün həqiqətləri (bəşərə) öyrətmək məqsədi ilə, surələri Allahın kəmaliyyə sifətləri ilə başlamışdır. Habelə iman əhlinə də əmr etmişdir ki, bütün işləri Tanrının cəlalətli adı və Onun kəmal sifətləri ilə başlasınlar.»

Yə'ni, Allah bizə buyurur: ’’Bütün işlərinizi Rəhman və Rəhim Allahın adı ilə başlayın.’’

Seyyid Əbdül Hüccəti Bəlaği, ''Hüccətüt-Təfasir'' kitabında yazır:

«‘‘Bismillahir-Rəhmanir-Rəhim’’, Dünyada bütün məxluqata, bitkilərə, heyvanlara, mələklərə, cinlərə və insanlara, (istər kafir olsunlar, istər mö’min, istər əməli saleh olsunlar, istər yox) bağışlayan və ruzi verən, Qiyamətdə isə yalnız mö’minlərə qarşı mehriban, onları bağışlayan rəhman və rəhim Allahın adı ilə başlayıram. Çünki, Ondan başqa hər nə varsa (mümkün) aciz və ehtiyaclıdır. Bağışlamaq və rəhm etmək iqtidarına malik olan yalnız O böyük Allahdır.»

Muhəmməd Kərimul Ələviyyil Hüseyniyyil Musəvi, ''Kəşful-Həqaiq'' kitabında, yazır:

«‘‘Bismillahir-RÉ™hmanir-RÉ™him’’ Dünya vÉ™ axirÉ™tdÉ™, rÉ™hmÉ™ti vÉ™ ne’mÉ™ti öz mÉ™xluqatına  çatacaq Allahın adı ilÉ™ baÅŸlayıram.»

Şahzadeye Əli Rza Mirza Xosrəvani ''Təfsirul-Xosrəvi'' kitabında yazır:

«‘‘Bismillahir-Rəhmanir-Rəhim’’ yə'ni, kəmal sifətlərini özündə cəm edən Allahın adı ilə oxuyuram. Yalnız ondan kömək istəyirik, Ondan başqa heç kəs, pərəstişə və ibadətə layiq deyil.»

Seyyid Məhmud Taliqani ''Pərtovi əz Qur’an'' kitabında bu ayənin təfsiri və mə’nası barəsində yazır:

«‘‘Bismillahir-Rəhmanir-Rəhim’’ yə’ni, Qur’an bizə öyrədir ki, (hər-hansı bir işi,) Rəhman və Rəhim Allahın adı ilə başlayaq və öz fikrimizi (həmin işdə) yalnız onunla məşğul edək, Allahı unutmayaq.»

Əgər insan hər-hansı bir işi gördüyü zaman, Allahı nəzərində tutsa, həmin işində diqqətli və eyni zamanda işin bərəkətinə və şeytanın uzaqlaşmasına səbəb olar.

Əmini İsfəhani, ''Məxzənul-İrfan'' kitabında bu ayə barəsində yazır:

«‘‘Bismillahir-Rəhmanir-Rəhim’’ yə’ni, bütün kəmal sifətlərini özündə cəm edən, tamam nöqsanlardan uzaq olub geniş rəhməti bütün varlıqları əhatə edən, dünyada bütün varlıqlara rəhməti şamil olan, axirətdə yalnız mö’minlərə rəhm edən Allahdan kömək istəyirəm.»

Muhəmməd Cavad Nəcəfi, ''Təfsiri-Asan'' kitabında bu ayənin təfsiri barəsində buyurur:

«‘‘Bismillahir-Rəhmanir-Rəhim’’ mehriban və bağışlayan Allahın adı ilə başlayıram (yaxud başla).»

İbrahim Amili, ''Təfsiri-Amuli'' kitabında bu ayənin təfsiri barəsində yazır:

«‘‘Bismillahir-Rəhmanir-Rəhim’’ elə bir kəlmədir ki, Allah öz Peyğəmbərinə (Allahın salavat və salamı ona və Əhli-Beytinə olsun) ilk növbədə bütün işlərini Allahın adı ilə başlamağını öyrədir.»

Mirza Muhəmməd Səqəfiyi-Tehrani, ''Rəvani-Cavid'' kitabında bu ayə barəsində yazır:

«’’Bismillahir-Rəhmanir-Rəhim’’ Ondan başqasına bəndəliyə layiq olmayan Allahdan kömək istəyirəm. O Allah ki, onu çağıran və səsləyən bütün bəndələrin dadına yetir.»

Nasir Məkarim Şirazi, ''Təfsiri-Nümunə'' kitabında bu ayənin təfsiri barəsində yazır:

«’’Bismillahir-Rəhmanir-Rəhim’’ yə'ni, (Biz bütün işlərimizi,) həm Allahın adı ilə başlayır, həm də (həmin işlərdə) onun köməyinə ehtiyac duyuruq.»

Seyyid Əli Əkbəri Qərəşi, ''Təfsiri-Əhsənul-Hədis'' kitabında bu ayənin təfsiri barəsində yazır:

«’’Bismillahir-Rəhmanir-Rəhim’’ yə'ni, (Bütün işlərimi) Allahın adı ilə başlayıram.»

Əbul Fəzl Davərpənaş, ''Ənvarul irfan fi təfsiril Qur’an'' kitabında bu ayənin mə’nası barəsində yazır:

«’’Bismillahir-Rəhmanir-Rəhim’’ yə'ni, Bağışlayan Allahın adı ilə başlayıram, ondan bütün işlərimdə kömək istəyirəm. O Allah ki, Onun rəhməti bütün bəndələrə (istər saleh istər qeyri saleh) şamildir. Və əgər insanlar Onun itaətindən dönsələr belə, yenə də onlara ne’mət və ruzi verər. Onun mərhəməti (axirətdə) yalnız bu dünyada müti' olana, (Ondan itaət edən) məxsusdur.»

Seyyid Muhəmməd Hüseyn Təbatəbai, ''Təfsirul-Mizan'' kitabında bu ayənin mə’nası və təfsiri barəsində yazır:«Allah Təbarək və Təala, kəlamını özünün ən əziz adı ilə başlamışdır. Habelə O, öz bəndələrinə ədəb və tərbiyə vermək üçün, həmin addan istifadə etmişdir.»

Belə ki, Allah Təala bizlərə belə öyrədərək, əmr edir ki, bütün işlər O böyük varlığın adı ilə başlanmalıdır.

Müəllif sözünün davamında yazır: «(Bəndənin bütün işlərində Allahın adını çəkməkdə məqsədi) Allahın razılığını qazanmaqdır. Nəticədə, (əgər bir bəndə, hər-hansı bir işi Allahın razılığına görə başlasa,) həmin iş naqis olmaz. Çünki, bəndə öz işini elə bir Varlığın adı ilə başlamışdır ki, O Varlıqda noqsan və naqislik təsəvvür olunmaz.»

Əlbəttə ‘‘Bismillahir-Rəhmanir-Rəhim’’ ayəsinin təfsirində digər alimlər də öz fikirlərini söyləmişlər. Lakin biz yazının həcmini nəzərə alaraq onların hamısını burada qeyd etmirik.

Yuxarıda adları qeyd olunmuş təfsir alimlərinin dediklərinə diqqətlə nəzər saldıqda, ayənin mə’nası və təfsiri barəsində belə nəticə əldə etmək olar:

1-’’Bismillahir-Rəhmanir-Rəhim’’, Əgər bir şeyi oxumaq istəyirsənsə, mə'nası belə olar:

«Allahın adı ilə oxuyuram», əgər hər-hansı bir heyvanı kəsirsənsə, onda; ’’Allahın adı ilə kəsirəm’’, əgər hər-hansı bir divarı tikirsənsə, onda mə’nası;, Allahın adı ilə ’’Tikirəm’’ olacaqdır və s...

2- ’’Bismillahir-Rəhmanir-Rəhim’’, Mehriban (Dünyada həm mö’minlərə və həm də kafirlərə) və bağışlayan (axirətdə yalnız mö’minləri) Allahın adı ilə başlayıram.

3-’’Bismillahir-Rəhmanir-Rəhim’’, Bağışlayan və Mehriban Allahın adından kömək istəyirəm.

4- ’’Bismillahir-RÉ™hmanir-RÉ™him’’, Allah öz mö’min bÉ™ndÉ™lÉ™rinÉ™ É™mr edÉ™rÉ™k buyurur: Bütün iÅŸlÉ™rinizi Allahın adı ilÉ™ baÅŸlayın cünki, dünyada canlılara, heyvanlara, insanlara  (mö’minlÉ™rÉ™ vÉ™ kafirlÉ™rÉ™) rÉ™hm edib, ruzi verÉ™n, qiyamÉ™tdÉ™ isÉ™ mö’min vÉ™ Ondan itaÉ™t edÉ™n insanlara É™bÉ™di olaraq mÉ™rhÉ™mÉ™t, göstÉ™rib, rÉ™hm edÉ™n yalnız O böyük Tanrıdır.

''Qələm'' surəsinin 1-ci ayəsinə əsasən Allah Təala buyurur:

«Xəlq edən Allahın adı ilə oxu!.»

Yuxarıda qeyd etdiyimiz dörd mə’nanın sonuncusu daha məqsədə uyğundur. «Vəllahu Ə'ələm» (Ən yaxşısını Allah bilər.)